Stres finansowy, zadowolenie z płacy a produktywność pracowników

Jinhee Kim z Uniwersytetu Maryland wraz z E. Thomasem Garmanem z Virginia Tech przeprowadzili bardzo ciekawe badania dotyczące wpływu stresu, związanego z niesatysfakcjonującymi pensjami, na osiągnięcia pracowników na polu zawodowym.

Podstawą do przeprowadzenia badań były wyniki ankiety, jaką przeprowadził Los Angeles Times, w którym 27% respondentów określiło swoje finanse jako niestabilne, a aż 40% przyznało się do kłopotów ze spłacaniem zaciągniętych pożyczek czy opłacaniem składek ubezpieczeniowych. Badacze szacują, iż około 15% - 20% pracowników w Stanach Zjednoczonych doświadcza "finansowego stresu", który wpływa na ich efektywność w pracy. Wskazuje się także na związek stresu ze zdrowiem pracowników oraz absencjami w pracy. Zebrane do tej pory dane na ten temat wskazują na dużo większe znaczenie "finansowego stresu" wypływającego z dochodów pracowników, jako czynnika wpływającego na takie charakterystyki jak: rotacja kadr, satysfakcja z pracy, produktywność i lojalność pracowników.

Badanie przeprowadzono wśród pracowników umysłowych (white collar workers) jednej z firm ubezpieczeniowych w USA. Ankietę przesłano drogą mailową do 476 pracowników w okresie: luty - marzec 1999. Badaczom udało się skompletować 262 zestawów danych. Zbadano związki 5 czynników: stresu finansowego, satysfakcji z pensji, przepracowanego czasu, absencji oraz zdrowia. Średnia wieku wynosiła prawie 39 lat, a przeciętny roczny dochód na rodzinę wynosił ok. 65 000 USD.

"Stres finansowy" został zdefiniowany jako subiektywna percepcja własnych finansów. Pojęcie zawiera satysfakcję z obecnej sytuacji finansowej, adekwatności dochodów, oszczędności i inwestycji oraz zaciągniętych długów.

Badanych podzielono ze względu na czynnik finansowego stresu na 3 grupy: nisko (43%), umiarkowanie (36%) oraz wysoko zestresowanych (21%). Połowa osób badanych była skłonna uznać własną sytuację finansową za satysfakcjonującą. 20% uważa, iż ich dochody nie są wystarczające, aby pokryć koszty związane z comiesięcznymi wydatkami. Aż 58% respondentów nie jest zadowolona ze swych oszczędności.

Jeśli chodzi o satysfakcję z płacy, 62,1% z nich zgodziło się ze stwierdzeniem: "Czuję się niedoceniona/y przez pracodawcę, kiedy myślę o mojej pensji." Z kolei 58% wykazało zadowolenie ze swoich szans na podniesienie zarobków.

Czas spędzony w pracy mierzony był na podstawie odpowiedzi na 11 stwierdzeń dotyczących m.in. czasu spędzanego na martwieniu się o własne finanse, rozmowach telefonicznych z rodziną o problemach finansowych, konsultacjach z prawnikami itp.

Ponad połowa respondentów spędzała czas na rozwiązywaniu problemów spowodowanych stresem finansowym.

Absencja zdefiniowana została jako ilość dni, w których pracownik był nieobecny pracy. 34% badanych nie opuściło ani jednego dnia pracy (wyłączając święta czy wakacje). Największą grupę stanowili pracownicy, którzy opuścili jeden do dwóch dni pracy. Tylko 1,1% opuściło ponad 13 dni pracy.

Ponad połowa badanych deklarowała siebie jako zdrowszych od innych.

Znaczące korelacje wykryto pomiędzy stresem finansowym pracowników, a wszystkimi z badanych zmiennych, oprócz zdrowia.

Odnośnie satysfakcji z pensji, badani, którzy znaleźli się w grupie wysoko zestresowanej finansowo, byli znacząco mniej zadowoleni ze swoich dochodów. Poświęcali oni również więcej czasu na uporanie się z problemami finansowymi niż grupy nisko i umiarkowanie zestresowane. Ponadto byli oni grupą, która częściej wykazywała w pracy absencję.

Badanie wyraźnie wskazuje na negatywny wpływ stresu finansowego na stosunek pracowników do wykonywanej pracy. Pensja części badanych nie starcza na pokrycie kosztów utrzymania rodziny. Mają oni także kłopoty ze spłacaniem długów oraz wykazują niezadowolenie z odłożonych pieniędzy. Około 1/5 przebadanych pracowników została zakwalifikowana do grupy wysoko zestresowanej!

Pracodawcy powinni rozważyć zapewnienie pracownikom dostępu do edukacji związanej z dysponowaniem finansami czy planowaniem emerytalnym. Z pewnością da to szansę pracownikom na polepszenie swojej sytuacji finansowej, a jednocześnie zwiększy ich efektywność w pracy.